JASPER DZUKI JELEN
Trauma is geen vergissing.
Het is de manier waarop ons lichaam het mogelijk maakt om intensieve ervaringen te overleven. En in dat zelfde lichaam ligt de sleutel tot heling..
Trauma
Trauma is een overweldigende ervaring die ons vermogen om te reageren en weer in balans te komen overstijgt. De beschikbare verdedigingsreacties van het lichaam schieten te kort wanneer een gebeurtenis te snel, te plotseling of te intens is, waardoor het zenuwstelsel dat ons veilig probeert te houden ontregeld raakt. Dit kan leiden tot een bevroren toestand of een constante staat van verhoogde waakzaamheid, waardoor de perceptie van situaties vervormd raakt en we overactief of juist met te lage energie op situaties reageren .
Trauma zit niet alleen in de geest en de herinnering: de energie van onvoltooide verdedigingsresponsen op bedreiging wordt opgeslagen in het lichaam. Dit resulteert in een verstoring van de natuurlijke ritmes en functies van het zenuwstelsel en daarmee de dagelijkse lichaamsfuncties.
Somatic Experiencing™ en SOMA Embodiment zijn wetenschappelijk onderbouwde methodes die mensen in staat stellen om (weer) contact te maken met hun lichaam, een gevoel van veiligheid te herstellen en hun veerkracht en levensvreugde terug te vinden. Zij tonen dat herstel van trauma mogelijk is door het lichaam de kans te geven te helen op zijn eigen, natuurlijke manier.
Somatic Experiencing™
Somatic Experiencing™ (SE) is ontwikkeld door Peter Levine, PhD. Hij ontdekte dat zoogdieren, met een vergelijkbaar zenuwstelsel als mensen, vrijwel geen trauma ontwikkelen. Tijdens bedreigende situaties maakt het autonome zenuwstelsel van mens en zoogdiet veel (overlevings)energie aan die dient om te vechten of te vluchten. Lukt dit niet dan bevriest het lichaam om de niet te vermijden pijn te minimaliseren. Zoogdieren gaan na zo'n gebeurtenis door een aantal lichaamsprocessen heen, waaronder trillen en schudden, waarbij de energie wordt ontladen. Dit proces wordt vanuit het autonome zenuwstelsel aangestuurd. Mensen slaan door hun socialisatie vaak stappen over in dit natuurlijke ontladingsproces, waardoor de energie en niet afgemaakte overlevingsresponsen zich in het lichaam vastzetten. Dit zorgt voor ontregeling van het autonome zenuwstelsel en een vervormde perceptie.
Het limbische brein, ook wel het emotionele brein genoemd, is verantwoordelijk voor de regulatie van emoties, leren, herinnering en het aansturen van motivatie en gedrag. Bij getraumatiseerde mensen slaat de amygdala, een soort veiligheidscentrum in het limbisch brein, op de verkeerde momenten alarm. Hiermee zet het het zogenoemde reptielen brein, verantwoordelijk voor primaire functies als ademhaling, hartslag, bloedsomloop en vertering, aan om veel energie aan te maken of juist flink te besparen. De neo-cortex, het deel van ons brein waarmee we denken, organiseren en begrijpen heeft hier geen invloed op. Hierdoor kunnen getraumatiseerde mensen vaak om schijnbaar onverklaarbare redenen, niet passend op (bepaalde situaties in) het leven reageren. Levine begreep daarmee dat praten en begrijpen niet voldoende zijn om uit de grip van trauma te komen, omdat deze niet de diepere autonome ontregeling aanpakken. Hij ontdekte hoe een veilige, rustige omgeving en contact met een betrokken ander, het lichaam in staat stelt eerdere verdedigingsresponsen af te maken en de ontregelende energie te ontladen.
Somatic Experiencing™ werkt aan de opbouw van lichaamsbewustzijn, hulpbronnen en veerkracht in het zenuwstelsel voordat met de intense energie van een trauma wordt gewerkt. De capaciteit en het tempo van de client is daarin leidend. Trauma wordt op een getitreerde, stapje voor stapje, manier benaderd waardoor herbeleving en verdere traumatisering wordt voorkomen. Clienten leren de signalen van het lichaam te herkennen en intensere energie te hanteren op een manier dat ze aanwezig kunnen blijven en niet meer overweldigd raken (containment). Daarbij werken we toe naar meer autonomie en zelf-regulatie. Een typisch SE sessie beweegt heen en weer tussen gesprek, ervaring, momenten van ontlading en stukjes psycho-sociale informatie.
Lees verder onder info & tariven ➝
SOMA embodiment
Is ontwikkeld door Somatic Experience teacher Sonia Gômes (PhD) en wordt als aanvulling op SE beschouwd. Gômes benadering ondersteund met beweging en aanraking het lichaam bij het opbouwen van genoeg veerkracht om met trauma energie te ontladen, bevorderd de algehele zelf-regulatie en maakt de trauma gebieden waar woorden en cognitie te kortschieten beter benaderbaar.
Vanaf de conceptie orienteert het lichaam zich door middel van zwaartekracht en aanraking in de wereld. Trauma verstoord dit natuurlijke proces, waardoor we letterlijk en figuurlijk het gevoel voor onze plek in het leven verliezen. SOMA stimuleert met aanraking en beweging het lichaam in het terug vinden van de sensatie van zwaartekracht en de daarbij horende gereguleerde ademhaling - waardoor de signalen van het lichaam beter 'ontvangen' kunnen worden. Het vinden van onze fysieke bodem leidt zowel tot ontspanning als energie om weer te kunnen staan en ons in het horizontale sociale van het leven te begeven.
Samen met jou verken ik onder meer waar (zwaarte)kracht ervaarbaar is in het lichaam, in welke richtingen er dingen worden vastgehouden en wat er los komt als het lichaam de steun krijgt om weer in beweging te komen.
SOMA vloeit meestal samen met een SE sessie, maar is preventief inzetbaar met een scala aan regulerende oefeningen die je alleen, samen of in groepsverband kan beoefenen. Heb je vragen over alle SOMA toepassingen? neem gerust contact met me op ➝
Trauma resources
Als je meer te weten wil komen over trauma en het werk van pioniers als Peter Levine, Stephan Porges, Gabor Mate, Bessel van der Kolk en minder bekende namen, neem dan eens de tijd voor deze artikelen, podcasts of lectures.
Nieuwsbrief
Workshops, nieuwe artikelen en leuke weetjes voor jou